Alle info is afkomstig van de website van Het Mot

1 De basis ingrediënten van brood

Welke vier ingrediënten heb je altijd nodig om brood te maken?

Een brood wordt gemaakt met

• meel
• water
• gist
• zout

2  Graan, het werk van de boer

Om brood te kunnen maken hebben we graan nodig. Graan verbouwen is het werk van de boeren. Zij moeten een hele reeks zaken doen om graan te bekomen.

Weet jij in welke volgorde?

Oogsten – Ploegen – Dorsen – Zaaien – Wannen

Eerst ploegen

Dan zaaien

Dan oogsten

Dan dorsen

En tenslotte wannen

3 Het ploegen

Voordat je graan kan zaaien moet je het veld bewerken. De aarde moet losgemaakt en omgedraaid worden.

In de tuin doe je dat met een spade

Op het veld gebeurt het met een ploeg

Nu wordt de ploeg getrokken door een tractor.

Vroeger werd ze getrokken door  paarden  of ossen

4 Het zaaien

Een vogelverschrikker

5 Het oogsten

Het dorsen  
Wat weet jij over dorsen?

Dorsen is . . .

1. wormen verjagen door op de grond te kloppen
2. graan plat kloppen om er meel van te maken
   • kloppen op het graan om de graankorrels uit de aren te halen
3. graan in de lucht gooien om het stof en de pelletjes te verwijderen

Na het dorsen blijft er . . . over

1. hooi
   • graan, pelletjes en stro
2. meel en bloem
3. geen enkele worm

Het dorsen gebeurde . . .

1. ‘s nachts, want niemand mocht het weten
   • in de winter, want in de zomer was er geen tijd
2. als het regende, want dan kwamen de wormen naar boven
3. wanneer de boer er zin in had

Het dorsen gebeurde . . .

1. in de slaapkamer van de boer
2. in de stal
3. op het veld
   • in de schuur

6 Het wannen

Wat weet jij over wannen?

Wannen is . . .

1. een kaartspel dat de boeren speelden na het dorsen
   • het stof en de pelletjes uit het gedorste graan halen
2. van graan meel maken
3. de snelste manier om graankorrels te tellen

Wannen deed men met . . .

1. speelkaarten
2. een maalsteen
   • een wan of een wanmolen
3. een plank met kleine gaatjes

Na het wannen moet men het graan . . .

1. weggooien
   • malen of terug zaaien
2. per tien korrels in een zakje steken
3. in het water leggen om het zacht te maken

7 Het malen

Graankorrels zijn veel te hard om zo op te eten. Daarom moeten we ze stuk maken, er meel van maken. Ontcijfer deze woorden en vul ze op de juiste plaats in.

• ENSTEIFWJR = wrijfsteen
• ASLTEMNAEN = maalsteen
• ELAMN = malen

De eenvoudigste manier om meel te maken is het graan op een platte steen te leggen en er met een andere steen over te wrijven. Zo’n steen noemen we een wrijsteen

Door een steen te laten ronddraaien op een andere is het gemakkelijker om graan fijn te maken. Zulke stenen noemen we maalsteen

Van graan meel maken noemen we dus malen

8 Malen met een molen

Maalstenen met de hand laten draaien is zwaar werk en bovendien gaat het niet erg snel.

Daarom bouwde men molens die anders werden aangedreven. Voor de komst van de stoommachine waren er drie manieren om een molen te laten draaien. Weet jij welke?

2 Deze molen draait dankzij de kracht van de wind Zo’n molen noemen we een windmolen

3 Deze molen draait dankzij de kracht van het water Zo’n molen noemen we een watermolen

1 Deze molen draait dankzij de kracht van een paard Ros is het oude woord voor paard en deze molens noemen we dan ook rosmolen

 

9 Deeg maken

Nu is het graan gemalen en hebben we meel, het belangrijkste bestanddeel van het brood.

1. Meel
2. Om het deeg goed te laten zwellen of rijzen, gebruiken we gist

Dit was vroeger vooral gekend als bijproduct van de brouwer. Nu zijn er speciale fabrieken voor.

Het bestaat in verse of in droge vorm.

Gist bestaat uit levende organismen. Deze zijn erg gevoelig. Je moet met enkele dingen rekening houden als je het deeg goed wil laten rijzen.

Let op de temperatuur van het water, het mag niet te koud of te warm zijn

Zorg dat het niet tocht in de ruimte waar je je deeg maakt.

• Om een lekkere smaak te geven aan het brood doen we ook wat zout bij het deeg.                                                  
• Om van al deze dingen een soepel deeg te maken voegen we water toe.

 

10 De bakker

 Zet de taken van de bakker in de juiste volgorde. Nummer ze van 1 tot 8.

2 Kneden 4 Het deeg opbollen 7 Brood met de ovenpaal uit de oven trekken 3 Het deeg laten rijzen 8 Het brood laten afkoelen 1 Ingrediënten mengen 6 Deeg met de ovenpaal in de oven schieten 5 Het deeg een tweede keer laten rijzen

 

De bakoven

Als je thuis brood bakt gebruik je een broodmachine of een oven die werkt op gas  of elektriciteit

Vroeger werd brood gebakken in een bakoven.

Meestal bevindt zo’n oven zich buiten het woonhuis.